“Chén tạc chén thù” – Hàm ý sâu sa là gì?

“Chén tạc chén thù” hiện nay được hiểu theo những nghĩa khá tiêu cực, khác xa giá trị cốt lõi mà ông cha ta để lại. Đó là cần phải có sự chừng mực, lấy niềm vui, sự thoải mái, chân thành làm chính mà không thúc ép.

Uống rượu là phạm trù, nét đẹp văn hóa ẩm thực Việt được gìn giữ và lưu truyền qua nhiều thế hệ. Dân gian thường nói “miếng trầu là đầu câu truyện”, song với những “đệ tử Lưu Linh” thì chén rượu là mở đầu cho cuộc vui. Cho nên, ông cha ta mới có câu tục ngữ “chén tạc chén thù” để nói về cuộc vui với không khí thân mật, cởi mở.

Theo quan niệm người xưa, có nhiều cách thưởng rượu như nhắm rượu, uống nếm, uống lấy say. Sâu hơn một chút, việc thưởng rượu phải tuân theo “tửu pháp” hay nói cách khác là “tửu đạo”, bao gồm: rót rượu, cụng ly, chúc rượu và uống rượu. Trong đó, “chén tạc chén thù” thuộc về nguyên tắc đầu tiên: Rót rượu.

Thông thường ở cuộc rượu đãi khách, chủ nhà sẽ rót chén “rượu nhạt’ mời khách uống trước, ấy gọi là “chén thù” có nghĩa là chúc mừng. Sau khi cạn chén, khách tự tay rót rượu mời chủ nhà để đáp lại tấm chân tình mà gia chủ dành cho mình, gọi là chén tạc. Người xưa đã chớp lấy chi tiết nhỏ trong cuộc rượu để biểu đạt cho không khí thân mật, cởi mở giữa chủ nhà và khách mời, giữa người dự tiệc với nhau.

Tuy nhiên hiểu theo nghĩa hẹp “chén tạc chén thù”, dùng để chỉ sự ăn uống nhậu nhẹt nói chung, nay người này mới mai người kia tiếp đãi cho có qua có lại. Rộng hơn nữa, câu thành ngữ này còn nói lên lối sống bè phái, có đi có lại của những con người tham lam, vụ lợi. Trong thời buổi hiện nay, nghĩa này được sử dụng nhiều hơn.

Vì vậy, muốn gìn giữ nét đẹp, giá trị cốt lõi của câu tục ngữ “chén tạc chén thù” mà ông cha ta để lại cần phải có sự chừng mực, lấy niềm vui, sự thoải mái, chân thành làm chính mà không thúc ép để người Việt và những thế hệ mai sau có thể tự hào về truyền thống, văn hóa uống rượu đậm phong vị dân tộc.

Cùng chung tay góp sức gìn giữ và phát triển nghề rượu truyền thống của Việt Nam, Thiết bị Thái An sẽ biên tập nhiều chủ đề về văn hoá trong ẩm thực rượu cùng những chia sẻ hay, hữu ích trong kỹ thuật sản xuất.

Bằng tinh thần ấy, Thiết bị Thái An mong muốn nhận được sự sát cánh, ủng hộ của quý khách hàng. Tất cả sẽ là động lực để Thiết bị Thái An cho ra đời nhiều bài viết về văn hóa ẩm thực rượu, giúp lan tỏa những nét đẹp của cha ông ta từ ngàn đời xưa.

Thiết bị Thái An