“Trà tam rượu tứ” – Nét nghệ thuật thưởng trà nhắm rượu độc đáo của người xưa

Trà và rượu là thức uống vừa cầu kỳ vừa đơn giản, là thú vui đối ẩm thanh tao, thi vị đầy mê hoặc của ông cha ta từ xa xưa. Trải qua hàng nghìn năm, chứng kiến sự biến động của lịch sử… trà và rượu vẫn luôn song hành và trở thành nét văn hóa, nghệ thuật ẩm thực đặc trưng – nghệ thuật thưởng trà nhắm rượu.

Vẫn biết, nhắm và thưởng cũng là uống nhưng cách uống ở đây không phải là cầm chén trà chén rượu mà tu mà ực. Uống ở đây phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khung cảnh, không gian, thời gian và cả đối tượng nhắm rượu thưởng trà. Vì vậy mà cổ nhân có câu “Trà tam rượu tứ”, ý chỉ việc thưởng trà nên có ba, uống rượu nên có bốn là vừa vặn.

Trà tam

Theo người xưa, uống trà chỉ cần 3 tuần trà (3 lần cho nước vào ấm trà và uống 3 lần) là đủ để thưởng thức hết cái vị chát ngọt của nó. Do đó khi mời khách hoặc rót để cúng bái tổ tiên, người xưa cũng chỉ rót đúng 3 tuần trà rồi kết thúc.

Việc thưởng trà cũng không cần quá nhiều người, chỉ cần hai hoặc 3 để duy trì không gian yên tĩnh, cảm nhận hết nét tinh túy của thứ đồ uống này. Khi thưởng trà cũng cần chia thành 3 ngụm, một hớp hai hớp và ba hớp chứ không tu ừng ực, sẽ bị coi là phí phạm.

Thưởng trà không đơn thuần là uống, mà nó còn nói lên tinh thần khiêm tốn, lễ nghĩa của các bậc hiền đức từ lâu đời.

Rượu tứ

Rượu tứ là 4 chén rượu, hay nói nôm na là uống rượu đến chén thứ 4 sẽ đủ độ ngà ngà, không nên uống quá độ vì khiến con người ta mất kiểm soát. Nếu uống rượu đúng – đủ, sẽ cảm nhận được vị thơm ngon và có lợi cho sức khỏe. Song nếu quá chén sẽ gây thừa thãi, mất hết vị ngon và có thể dẫn tới hậu quả khó lường.

Cũng có thể hiểu rằng, thưởng trà là để tận hưởng hương vị, đàm đạo văn chương, không gian tĩnh lặng nên chỉ cần 3 người là đủ. Trong khi đó, uống rượu là để đàm tiếu, trò chuyện nên phải từ 4 người trở lên mới đông vui, náo nhiệt. Dẫu vậy, cũng không cần quá nhiều người bởi dễ dẫn tới hỗn loạn.

Suy cho cùng, “trà tam rượu tứ” là nét văn hóa, nghệ thuật về thú uống trà, uống rượu của người Việt. Rượu – trà bao đời nay vẫn vậy, là một phần không thể thiếu trong đời sống vật chất, tinh thần.

Rượu – trà cũng là hương sắc mang cho con người niềm vui bất tật, là cảm hứng hạt dào, sự thanh thản của tâm thức và giúp ta quên đi những nỗi niềm nhân tình thế thái chung, riêng.

Ban biên tập: Thiết bị Thái An